“6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerinin” de öteki birçok yıkıcı zelzele üzere bilhassa zelzelesi yaşayanlar ve yakınları üzerinde ruhsal tesirleri olması bekleniyor.

“6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerinin” de öteki birçok yıkıcı sarsıntı üzere bilhassa zelzelesi yaşayanlar ve yakınları üzerinde ruhsal tesirleri olması bekleniyor. “1999 Gölcük Depremi’nin akabinde bölgede depremzedelere 2 yıl boyunca istekli psikoloijk dayanak veren Prof Dr. Duysal Aşkun Çelik, Kahramanmaraş Zelzelesi sonrasında da depremzedelere dayanak vermek hedefiyle WhatsApp dayanak çizgisi kurdu ve her pazar günü Zoom üzerinden pikolojik takviye hedefli toplantılar gerçekleştiriyor. Amerika`da akademisyen olan Prof. Dr. Aşkun Çelik, toplumsal ruhsal itiyaçlara dayanak emeliyle kurdugu ve 10 yılı aşkın müddettir faaliyet gösteren Değişim Küme Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik Platformu`na depremzedelerin WhatsApp sınırı aracılığıyla ulaşabileceklerini kaydediyor.

Duysal Aşkun Çelik, zelzelenin ruhsal tesirleri ve bunlarla başetme teknikleri konusunda en önemli soruları yanıtladı:

Yaşadığımız zelzele üzere felaketlerde zelzele yasayanlar 1. derece yakınları ruhsal açıdan ne oranda zelzeleden ne oranda etkileniyorlar? Bilimsel ya da bilgi kaynaklı kestirim var mı?

Depremden etkilenme surecinde 4 küme var bana nazaran:

1. Sarsıntıdan fizikî olarak direk etkilenmemiş fakat sarsıntı endişesiyle bas etmek zorunda olan bireyler

2. Daha evvel zelzele tecrübesi geçirmiş ve bu son zelzeleyle kaygı ve kaygıları tetiklenen bireyler

3. Zelzelesi direk yaşamamış yani sarsıntı bölgesinden uzakta olan lakin sarsıntıda yakınlarını kaybedenler

4. Sarsıntıdan yaşamış ve kurtulmuş lakin kayıpları olan bireyler…

Elbette sarsıntıda 1. Derece yakınları olanlar çok fazla etkileniyor. Şayet ortada can kaybı varsa bu kayıpların tesiri yakinlik derecesi arttıkça buyuyor. Ancak etkilenme boyut ve sureci daha çok kişinin altta yatan rastgele bir ruhsal hassasiyeti olup olmamasına bağlı. Yani daha evvel anksiyete ve depresyon yaşamış olan bireylerin bir de üzerine zelzele travmasını yaşaması (direkt ya da indirekt olarak) altta yatan lakin kendini pek de belirli etmeyen ruhsal sorunu tetikleyebilir. Bu sorun bazen kendini travma atakları formunda ya da uykusuzluk, panik atak ya da öteki çeşit anksiyete atakları biçiminde kendini gösterebilir.

– Siz de Gölcük zelzelesini yaşadınız. Uzun müddet bölgede istekli çalışma yaptınız gözlemleriniz nelerdi?

Evet tam 2 yıl alanda calistim. Genel gözlememim, ağır kayıp ya da yıkıntı yaşayanların yardim almaya çok istekli olmadıkları. Orda Türk Psikologlar Derneğinin Yalova Çınarcık bölgesinde Prefabrik merkezinde verdiğimiz yardım çalışmaları surecinde gördüğümüz, aslında olağan günlük ömürde adaptasyon sorunu, genel anksiyete hatta bağlantı sorunu yaşayanların daha çok yardıma başvurmasıydı. Bireylerin yârdim almaya çalışmasında da temel manada onları hayata bağlayan bir faktör olması gerekli ki, umutları olsun. Sanırım değişime ve ömrün daha düzgüne gideceğine olan inancın yüksekliğine nazaran yârdim alma aksiyonu de daha fazla gerçekleşiyor. 

 

-Bu süreçte etkilenenler ne yapmalı? Bilhassa de bölgede yasamak zorunda kalanlar?

Eğer bölgeyi bir müddetliğine de olsa terk etmek mümkün değilse (çünkü birebir ortamda bulunmak hatırlatıcılar nedeniyle travmayı daha fazla tetikler), kesinlikle toplumsal ve ruhsal takviye kaynaklarına ulaşsınlar. Su anda bana gelen bilgiye nazaran aşağıdaki kurum ve kuruluşlar istekli psikologlar aracılığıyla depremzedelere dayanak vermektedirler:

Meb’in Psikososyal Dayanak Takımı,

-Türk Psikologlar Derneği,

-Psikolojik Müracaat ve Rehberlik Derneği,

-Worth Human Derneği

-Travma ve Afet ile ilgili Prof. Dr Hasret Karaırmak’ın kurduğu dernek

 

– Neler tavsiye ediyorsunuz. İdman psikiyatrist ilaçlar da dahil/ Ya da reçetesiz rahatlatıcı takviyeler papatya cayi üzere de dahil.

Psikiyatrist olmadığım için ilaç tavsiyesi veremiyorum fakat Travma yasayan ya da ağır anksiyete yasayan bireyler şayet su semptomları/belirtileri yaşıyorlar ise kesinlikle bir psikiyatriste başvurmalılar:

• Depremi daima kanılarında, hislerinde ve anılarında yasatarak ağır travma yaşıyor olmak
• Kronik uykusuzluk
• Aşırı iştah ya da iştahsızlık
• Anksiyete ve/veya panik ataklar
• Yoğun Depresyon belirtileri, günlük yasama karşı isteksizlik, güç düşüklüğü…vb.
• Sürekli sarsıntı korkusu yaşıyor olmak (günlük, saatlik olarak)
• Ve günlük hayatı önemli formda aksatan ruhsal rahatsızlık olarak tanım edebileceğimiz belirtiler

Ek vitamin ve cay dayanakları için gerek Homeopati uzmanların websiteleri gerekse aile doktorlarından teklif alabilirler. Uykusuzluk ve anksiyete için bitkisel teklifler mevcut.

Psikolojik olarak dayanak konusunda travma uzmanları, psikoterapistlerden takviye alabilirler. En kıymetlisi, şayet kendilerini terapiye ya da öbür ruhsal takviyelere hazır hissetmiyorlar ise, bedensel ve ruhsal rahatlatıcılar olan antrenman, açık havada yürüyüş, şifa sağlayıcı müzikler ve kendilerini şartsız ve yargısız dinleyebilen bireylerle vakit geçirme de sayılabilir. Ayrıyeten tüm bu mevzulara Ruhsal olarak nasıl yaklaşacaklarını daha âlâ anlamak için kurmuş olduğumuz DeğişimGrup Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik platformuna üye olabilirler. WhatsApp kümesi linkini aşağıda paylaşıyorum.

– O bölgeden ayrılmadan tesirleri azaltmak çok güç değil mi?

Evet üstte belirttiğim üzere orada kalarak travmanın tesirinden kurtulmak kolay değil zira çok fazla hatırlatıcı uyaran var lakin tekrar etmek gerekirse bölgede kendilerine en kolay ulaşılabilecek takviye kurum ve kuruluşlarına başvurabilirler. Ayrıyeten kendi his ve niyet dünyalarını rahatlıkla paylaşabilecekleri toplumsal dayanak ağlarını kullanabilirler. Şayet bir mühlet konuşmak istemiyorlarsa kendilerini zorlamamaları, fakat yalnız kalmak ve başkaları ile bağlantı kurmak konusunda istikrar sağlamak için Ruhsal farkındalık ve şuur kazanmaları kıymetli. En kıymetlisi de yârdim ve dayanak almaya hakları olduklarını bilmeleri ve istemekten kaçınmamaları.

– Yakınları zelzeleden sağ kurtulan fakat yakınlarını varlıklarını kaybedenleri nasıl teskin etmeliler?

Bu hususta yapılabilecek en düzgün şey bu şahısların kendilerini rahatlıkla tabir etmelerine müsaade vermektir. Her vakit birşey söylemek koşul değil bilhassa söylenen şeyler aksi tesir de yapabilir. Bunları uzmanlarına bırakmak lazım. Bazen kelamsız dayanak de çok tesirlidir. Basitçe söylemek gerekirse kucaklaşmak, sarılmak, sıcak bir göz teması bile çok olumlu bir tesire sahip olabilir.

-Çocuklar nasıl yönlendirilmeli?

Çocukların yemek ve uyku tertibi bozulmuşsa, günlük güç seviyeleri düşmüşse, çocuklara da ek oyun terapisi stili dayanaklar aldırmak yeterli olabilir. Bunun dışında sarsıntı konusunda bilinçlendirmek için çeşitli yayınlar mevcut. İlgili birtakım kaynakları bizim kurduğumuz DeğişimGrup Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik Platformuna yükledik. Şayet sistemli olarak WhatsApp kümemizi takip ederlerse çeşitli takviye düzeneklerine rahatlıkla ulaşabilirler.

– Yakınlarını kaybedenler lakin kendisi sağ kurtulanlara ne tavsiye ediyorsunuz?

Mutlaka dayanak almalılar profesyonel olarak. Bilhassa travma, yas ve depresyon konusunda. Ayrıyeten günlük hayatlarını güzelleştirmek için ne gerekiyorsa yapmalı ve yardıma gereksinim duyduklarını etraflarıyla paylaşmaktan çekinmemeliler.

-Psikolojik yârdim için uzaktan ulaşabilecekleri kurum bireyler var mı?

Evet basta Değişim Küme platformu olmak üzere üstte saydığım kurum ve kuruluşlara ulaşabilirler.

 

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı