Deprem, öbür doğal afetler, beklenmedik vakitlerde yaşanan olayların şahıslarda travmaya yol açabildiğini kaydeden uzmanlar, ekseriyetle erkeklerin, toplum içerisinde genel kabul görmüş cinsiyet rolleri nedeni ile yaşadıkları travmaları görmezden gelmeye eğilimli olduğunu belirtiyor.

Erkek bireylerin daha güçlü görünmeye ve daha itidalli durmaya ihtimam gösterdiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, bu durumun da kişinin yaşadığı travmayı bastırmasına sebep olduğunu söyledi. Çekin, “Her ne kadar travmatik hayat sonrası, bayanların takviye müracaatları fazla üzere görünse de erkeklerin daha örtülü bir travmatik süreçten geçtikleri düşünülmektedir” diye konuştu.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, zelzele travmasının bayan ve erkek üzerinde farklı tesirler oluşturabileceğini söyledi. Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, travmanın “Ölüm tehdidinin bulunduğu ya da bir vefatla sonuçlanan, beklenmedik-ani gelişen ve fizikî, toplumsal, ruhsal ve yaşamsal bütünlüğe yönelik bir tehdit ortaya çıkaran olaylar bütünü” olarak tanımlandığını söyledi. 

Travma bireyin baş etme düzeneklerini olumsuz etkiliyor

Travmanın, bireyin ahenk sağlayan baş etme düzeneklerini olumsuz tarafta etkilediğini söz eden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, şiddetin tüm alt alanları olmakla bir arada bilhassa cinsel şiddet, fizikî yaralanma ya da mevt olaylarını direkt ya da dolaylı olarak örneğin bir diğer kişinin yaşantılamasına şahit olmak, bir yakınının başına geldiğini öğrenmek üzere deneyimlemenin psikiyatri alanında travmatik tecrübe olarak isimlendirildiğini söyledi. 

Travmalar farklı reaksiyonlara neden oluyor

Travmaların farklı yansılara neden olabileceğini söz eden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Kişinin ruhsal baş etme sistemlerini son derece olumsuz etkileyen travmatik tecrübelerin, vakitsiz gerçekleşmesi ve vefatla sonuçlanması noktasına kadar götürebilmesi bu olumsuz tesirlerin ana nedenlerinden bazılarıdır. Bu şekil yıkıcı sonuçlara sebep olan travmalar dert, geri çekilme, kaygı ve kaçınma reaksiyonlarına neden olur. Travmaya dair algıların birçoğu travmanın daha çok fizikî yaralar oluşturması istikametindedir. Fakat travmaların bireye nazaran değişmekle birlikte cinsiyetlere nazaran de vakit zaman farklılık gösterdiği noktalar olmaktadır.” diye konuştu.

Doğal afetler sonunda duygusal problemler ortaya çıkabilir

Doğal afetlerin insanoğlunun var olduğu günden beri kaygılarının temeli olduğunu söz eden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Ani ve öngörülemez oluşu, beşerler üzerinde büyük tesirler bırakabilmektedir. Bu cinsten bir doğal afet felaketine maruz kalan birtakım bireylerde, fizikî bir yaralanma olmasa da duygusal açıdan birtakım sıkıntılar ortaya çıkabilir. Ülkemiz bilhassa sarsıntı bölgesi olması sebebi ile yaşanan büyük sarsıntılar sonrası bireylerde çeşitli reaksiyonlar ortaya çıkmaktadır. Doğal ki bu çeşitli reaksiyonlar şahıstan şahsa değişiklik göstermektedir. Aslında gelişen reaksiyonlar büsbütün olağandır  ve  bu reaksiyonların neler olduğunu bilmemiz, olayın ruhsal tesirlerinden daha çabuk kurtulmamıza yardımcı olmaktadır.” dedi.

Süreç uzayınca problemler ortaya çıkabilir 

Çoğu vakit zelzelenin kendisi sıkıntıymış üzere görünse de aslında daha çok içeriğindeki belirsizliğin bireyde dehşet oluşturduğuna dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Deprem üzere ağır sonuçlara yol açan afetlerde, süreci olağan seyrinde götüren bireyler birkaç hafta içinde yeni duruma alışıp gündelik hayatlarına devam ederken; kimi bireyler için bu sürecin uzaması Akut Gerilim Bozukluğu’na yahut Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu’na yol açabilmektedir.” diye konuştu.

Erkekler travmayı bastırabiliyor

Bu şekil durumlarda ekseriyetle erkeklerin, toplum içerisinde genel kabul görmüş cinsiyet rolleri nedeni ile yaşadıkları travmaları görmezden gelmeye eğilimli olduğunu tabir eden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Bir çatı misali anne ve çocuk ortasında bir inanç alanı varken baba figürü, hepsini kapsayan bir itimat alanı oluşturmayı amaçlar. Bu gerek toplumsal cinsiyet rolleri gerek ise insan tabiatı açısından bu biçimde devam eder. Dolayısı ile erkek bireyler daha güçlü görünmeye ve daha serinkanlı durmaya itina göstermektedirler. Bu durum da kişinin yaşadığı travmayı bastırmasına sebep olmaktadır. Her ne kadar travmatik hayat sonrası, bayanların dayanak müracaatları fazla üzere görünse de erkeklerin daha örtülü bir travmatik süreçten geçtikleri düşünülmektedir.” diye konuştu.

İlk etapta inançlı alan oluşturma önemli

Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, zelzele sonucu travmatize olan bireyler için bilhassa birinci günlerinde yıkıma, enkazlara, can kayıplarına ya da yakınlarından haber alamama üzere durumlara şahit olan bireyler için birinci etapta inançlı bir alan oluşturma ve yakınları ile bağlantıya geçmelerini sağlamanın çok büyük ehemmiyet taşıdığını söyledi.

Hemen terapi yapılmaz

Başlangıçta bireylere terapi yapılıyor üzere bir algı oluşmasının yanlış olduğunu vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Çünkü birinci olarak bu şahısların kendilerini inançta hissetmeleri ve temel gereksinimlerini karşılayabiliyor olmalarını sağlamamız gerekmektedir. Daha çok birlik ve beraberlik hislerini depremzedelerle paylaşmak mana taşımaktadır.” dedi. 

Travma terapilerinde hafıza silinmez

Bu hususun sarsıntı dışındaki travmatik yaşantılarda da geçerliliğini koruduğunu söz eden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Yani öncelik hastaya inançlı alan oluşturmaktır. Sonrasında ise hislerini anlamaya yönelik terapötik münasebet üzerinden görüşmeler planlamak gerekmektedir. Travma terapileri mutlaka makûs yaşantıları hafızadan silmek ya da unutturmak üzere düşünülmemelidir. Travma odaklı terapilerde duygusal işlemleme sürecine dayanak sağlanır ve böylelikle kişi gerçekliğe daha şuurlu bir yaklaşım içerisinde olur. Şayet tüm terapötik süreçlere karşın travmatik hayat kişinin fonksiyonelliğini bariz seviyede bozuyor ise bir psikiyatrist dayanağına yönlendirilme yapılmalıdır.” diye konuştu.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı