Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve Türkiye’yi derin bir kedere boğan zelzele felaketinin akabinde; yıkıntı atıklarının ortadan kaldırılması, bertaraf edilmesi ve yönetilmesi ile yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının mevcut durumunun belirlenmesine yönelik çalışmalar da devam ediyor. Bu kapsamda Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının uyumunda Dokuz Eylül Üniversitesi’nden (DEÜ) bölgeye giden yedi kişilik takımın yürüttüğü çalışmalar sayesinde, hem durum tespitinin yapılması hem de tahlil tekliflerinin planlanması hedefleniyor.
Türkiye, merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan ve 11 kentte milyonlarca insanı etkileyen sarsıntı felaketinin yaralarını sarmaya devam ediyor. Dokuz Eylül Üniversitesi(DEÜ) Rektörü Prof. Dr. Nükhet Hotar’ın talimatıyla zelzele sonrası oluşan yıkıntı atıklarının uygun idaresine, yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının mevcut durumunun belirlenmesine ve bölgeye yönelik tahlil tekliflerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar da sürüyor. Bu kapsamda Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının daveti üzerine DEÜ Mühendislik Fakültesi Etraf Mühendisliği, İnşaat Mühendisliği ve Jeoloji Mühendisliği Kısımları ile Torbalı Meslek Yüksekokulu öğretim üyelerinden Prof. Dr. Azize Ayol, Prof. Dr. Görkem Akıncı, Prof. Dr. Okan Fıstıkoğlu, Prof. Dr. Burak Şengöz, Prof. Dr. Celalettin Şimşek, Prof. Dr. Cem Kıncal ve Araştırma Vazifelisi Dr. Efem Bilgiç’ten oluşan 7 kişilik araştırma takımı, bir haftadır sarsıntı bölgesindeki çalışmalarını sürdürüyor.
Üniversite olarak, felaketin birinci gününden itibaren gerek arama kurtarma çalışmalarına takviye vermek gerek durum tespiti yapmak emeliyle bölgeye gittiklerini kaydeden Rektör Hotar, “Bu süreçte birinci önceliğimiz, kurumumuzun bütün imkânlarını seferber ederek, enkaz altındaki vatandaşlarımızı kurtarmak ve yaralılarımızın sıhhat hizmetini almalarını sağlamak oldu. Burada kurum çalışanlarımızın harika çabalarıyla önemli bir çalışma ortaya koyduk. Şu anda durum tespiti yapmaya çalışıyoruz. Sarsıntının yıkıcı tesirlerinin başka olumsuz durumlarına ait araştırmalar yapıyoruz. Bölgeye gönderdiğimiz hocalarımız, kendi uzmanlık alanlarına uygun olarak değerlendirmelerde bulunuyorlar. Son olarak, yıkıntı atıklarının idaresine; yeraltı ve yerüstü su kaynaklarını mevcut durumuna yönelik saha çalışmalarımız da devam ediyor. Ekipman ve gerekli materyalleri temin ederek hocalarımızı bölgeye yolladık. Bir haftadır bölgede inceleme yapıyorlar. Elde ettikleri sonuçları rapor haline getirip, hem Rektörlüğümüze hem de ilgili kurumlara sunacaklar. Bölgedeki öteki çalışmalarımıza da devam edeceğiz” dedi.
BERTARAF EDİLMELİ
DEÜ Grupları, TÜBİTAK 1002-C “Doğal Afetler Odaklı Saha Çalışması Acil Takviye Programı” tarafından desteklenen “Deprem Bölgesinde Oluşan Atıkların İdaresi: Atık Envanteri, Atık Karakterizasyonu ve Atık İdare Uygulamaları” ile “Gaziantep ve İlçelerinde Yüzey Suyu ve Yeraltı Suyu Kaynaklarının Kullanılabilirliğinin İnsan Sıhhati Açısından İncelenmesi” projeleri ile alana yönelik ağır araştırmalar gerçekleştirdi. Sarsıntı sonrası oluşan yıkıntı atıklarının etraf ve insan sıhhati açısından uygun alanlarda işlenmesi ve bertaraf edilmesinin altını çizen DEÜ’lü uzmanlar, depolama alanları için yer seçimi, alınan farklı atık örneklerinde tehlikelilik özelliklerinin belirlenmesi, sarsıntı bölgesinde ortaya çıkan bilhassa tıbbi ve endüstriyel atıkların idaresi üzere bahislerde değerli çalışmalar ortaya koydu.
DEPREM SU KAYNAKLARINI DA ETKİLEYEBİLİR
Deprem bölgesinde coğrafik bilgi sistemleri araçlarını kullanarak yerleşim yerlerinde yıkıntı atıklarının geri kazanım alternatiflerini de değerlendirdiklerini belirten DEÜ Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Azize Ayol, “Bu atıkların uygun prosedürlerle ve kısa müddette toplanmaması, işlenmemesi ve bertaraf edilmemesi halinde; patojenik kaynaklı salgın hastalıkların ortaya çıkması, su kaynaklarına bu atıkların karışması sonucunda yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarında, kirlilik ve sıhhat riski oluşturabilecek durumların gözlemlenmesi muhtemeldir” sözünde bulundu. DEÜ grubunun bölgedeki su kaynaklarından numune aldığını aktaran Ayol, “Ekibimiz, yeraltı ve yerüstü su numuneleri alarak sarsıntının su kaynakları üzerindeki tesirlerinin belirlenmesi, yeraltı su kuyularında metan, karbondioksit, hidrojen sülfür üzere gazların varlığının tespitine yönelik ölçümler ile yeraltı su düzeyi ölçümleri ve yüzeysel suların karakterizasyonu gayesiyle örneklemeler gerçekleştirdi” diye konuştu. Bölgedeki tespitlerin, bulguların ve sonuçların Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) Uyum Bilim Kurulu’na ayrıntılı rapor halinde sunulacağını söyleyen Ayol, bölgede etraf ve insan sıhhati açısından risk oluşmaması için kısa, orta ve uzun vadede geri dönüşüm uygulamalarını da kapsayacak bir yol haritası oluşturacaklarını açıkladı.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
